Хүүхдэд Д витамины илүүдэл маш аюултай, эргээд эмчлэх боломж маш хэцүү! Хүүхдийн эмч анхааруулж байна!

Та хүүхэддээ эмчийн зааваргүйгээр Д витамин өгөөд байгаа юм биш биз. Ямар ч зүйл хэмжээнээсээ хэтрэхээр эрсдэл дагуулдгийн адилаар энэ витамины илүүдэл ч аюултайг мэргэжлийн хүн хэлж байна. Нийгмийн эрүүл мэндийн ажилтан Д.Дулмаатай энэ сэдвээр ярилцсанаа уншигч танаа хүргэж байна.

Энэ өвчнөөр 2 сартайгаас 2 хүртэлх насны бүх хүүхэд өртөх эрсдэлтэй

Рахит буюу сульдаа өвчин гэдэг маань хүүхэд удаан хугацааны туршид Д витамин ихээр дутагдсанаас хоол боловсруулах замаас кальци, фосфорын шимэгдэлт буурч, бие махбодын яс зөөлрөх өвчин юм.

-Хүүхдийн сульдаа буюу рахит өвчний талаар тантай ярилцмаар байна. Тиймээс рахит гэж чухам юу болох талаар дэлгэрэнгүй ярьж өгөөч?

-Рахит буюу сульдаа өвчин гэдэг маань хүүхэд удаан хугацааны туршид Д витамин ихээр дутагдсанаас хоол боловсруулах замаас кальци, фосфорын шимэгдэлт буурч, бие махбодын яс зөөлрөх өвчин юм. Уг өвчнөөр хоёр сартайгаас хоёр хүртэлх насны бүх хүүхэд өртөх эрсдэлтэй боловч 2-6 сартай хүүхдүүд, дутуу төрсөн нярай, 6 сар хүрээд нэмэгдэл хоолонд ороогүй хүүхдүүд, дан хөхөөр хооллодог хэрнээ Д витамин уудаггүй хүүхэд, хүнд өвчтэй уналт таталтын эм хэрэглэдэг хүүхдүүд өвчлөх эрсдэл хамгийн өндөр байдаг.

Рахитаар өвдсөн хүүхэд дахин өвчин тусахад энэ өвчин маань хоёрдогч буюу суурь өвчин болдог. Тэгэхээр энэ өвчнөөс хүүхдээ сэргийлэх нь маш чухал юм. Рахит өвчинд нөлөөлж буй хүчин зүйлс агаарын бохирдолт, Д агуулсан хүнсний зүйлс бага хэрэглэх, хүүхэд дутуу жинтэй төрөх, нэмэлт хоолонд эрт, орой оруулах, агаар салхинд бага гаргах, сүү сүүн бүтээгдэхүүн бага хэрэглэх зэрэг нөлөөлдөг.

Ерөнхийдөө рахит нь улирлын шинж чанартай байдаг. Нарны илч энерги багасах улиралд буюу өвөлд рахит тусах, эсвэл рахитаар өвдсөн хүүхдийн өвчин гүнзгийрэх магадлалтай. Тиймээс Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагаас урьдчилан сэргийлэх тунгаар Д амин дэмийг өгч байна. Рахитаас сэргийлэх боломж бидэнд бий.

Ялангуяа, сульдаа өвчинд бага насны хүүхдүүд их өртдөг. Бас сүүлийн үед насанд хүрэгчид ч энэ өвчинд нэрвэгдэх боллоо. Тиймээс энэ өвчнөөс сэргийлэхэд томоохон ач тустай нэг зүйл бол “Баянгол” эмнэлэгт Д витамины дутагдлыг цусны шинжилгээгээр оношлодог болчихлоо. Сүүлийн үеийн судалгаанаас харахад, оффист олон цагаар сууж ажилладаг хүмүүс энэ витамины дутагдалд орох нь ихэссэн нь ажиглагдаж байна.

-Рахитын илрэх шинж тэмдгүүд нь юу юу байдаг юм бэ?

Хүүхдэд илрэх шинж тэмдгээрээ өвчний эхлэл үе, өвчний ид үе гэж 2 ангилагддаг. Өвчний эхлэл үед дараахь шинж тэмдгүүд илэрдэг. Үүнд:

-Хүүхэд маш их хөлөрнө, унтаж байхдаа дагз, шилэн хүзүү нь хөлрөх, хөхөө хөхөх үедээ хөлрөх, хөлс нь зунгааралдсан өвөрмөц эхүүн үнэртэй болох. Мөн шээснийх нь үнэр хурц, өвөрмөц болж ирдэг. Хүүхэд тайван биш цочромтгой болж нойрондоо муудах. Эдгээр шинжүүдээс хоёр нь илэрч байгаа үед рахит гэж үздэг.

Харин рахит өвчний ид үед дараахь шинж тэмдгүүд илэрдэг. Үүнд:

• Өсөлт хоцрох буюу хүүхдийн жин, өндөр хэвийн хэмжээнээс бага байх

• Булчин сулрах, яс зөөлөрч хэлбэр дүрсээ алдах /толгой дөрвөлжин данхар хэлбэртэй биеийн харьцаанаас том болох, хөл нь майга болох өвдөгний үе томрох/

• Хавчиг цээжтэй, гэдэс мэлхий мэт, нуруу бөгтийх

• Хүүхэд мөлхөх хөлд орох зэрэг нь үеийнхнээсээ хоцрох, сүүн шүд оройтох зэрэг олон шинж тэмгүүд илэрдэг.

-Ээжүүд маань сар бүр хүүхдэдээ эмчилгээний урьдчилан сэргийлэх тунгаар Д витамин өгдөг. Бас агаар салхинд хүүхдээ авч гардаг. Энэ маань урьдчилан сэргийлж чадаж байна гэсэн үг үү?

Рахитаас урьдчилан сэргийлэх боломжтой. Ингэхдээ дараахь зөвлөгөөг дагах хэрэгтэй.

– Эхчүүд маань жирэмсэн байх хугацаандаа эмчийн зөвлөсөн витаминуудыг тасралтгүй уух /Пренаталь, Элевит гэх мэт/

-Ямар ч тохиолдолд эмчийн хяналтан дор хүүхэд хугацаандаа төрсөн бол 14 хоногтойгоос, дутуу төрсөн бол төрсөн өдрөөс нь Д витамин уулгах. Хүүхдэдээ 6, 7, 8, 9 сараас бусад саруудад 2 нас хүртэл нь эмчийн заавраар Д витамин уулгах

-Хүүхдийг өглөө, орой агаарт гаргаж нарнаас Д витамин авах. Витамин Д баялаг хүнс хэрэглэх /өндөгний шар, элэг, сүү сүүн бүтээгдэхүүн гэх мэт/

-Хүүхдээ 6 сартайгаас нь хойш нэмэлт хоолонд оруулах

0-1 насны хүүхдүүдэд өдөрт 5 төрлийн хоол хүнс өгөх хэрэгтэй

Д витаминыг хэтрүүлж хэрэглэснээс эрхтэн, системд өөрчлөлт орох, тархи, сэтгэн бодох чадварт сөрөг үр дагавартай. Бүр Д витамины илүүдэл гэж бие даасан өвчин байдаг. Тиймээс л дур мэдэн энэ витаминыг авч хэрэглэж огт болохгүй.

-Яг энэ Д витамин болон рахиттай холбоотой бас нэгэн асуулт байна л дээ. Фэйсбүүк сүлжээгээр Д витамин зарна гэсэн зар их байдаг. Ээжүүд маань ч сайн л гэснийг хүүхдэдээ өгөхийг хүсэх нь дамжиггүй. Ингэж Д витаминыг зарж, дур мэдэн хэрэглэх нь хэр зөв юм бэ?

-Ээжүүд маань хүүхэд нь жаахан хөлрөөд л ирэнгүүт Д витамин энд тэндээс худалдаж авах гээд байдаг. Гэтэл энэ амин дэмүүдийг эмчийн зааваргүйгээр огт хэрэглэж болохгүй. Хэрэв Д витамины илүүдлээр өвчилбөл хүүхдэд маш аюултай, эргээд эмчлэх боломж маш хэцүү.

-Д витамины илүүдэл нь дутагдлаасаа илүү аюултай гэж эмчээс дуулж байсан юм байна. Энэ нь чухам ямар учиртайг тайлбарлаж өгөөч?

-Д витаминыг хэтрүүлж хэрэглэснээс эрхтэн, системд өөрчлөлт орох, тархи, сэтгэн бодох чадварт сөрөг үр дагавартай. Бүр Д витамины илүүдэл гэж бие даасан өвчин байдаг. Тиймээс л дур мэдэн энэ витаминыг авч хэрэглэж огт болохгүй.

-Тэгвэл Д витаминыг зөв, тунгаар нь хэрэглэвэл л боллоо гэсэн үг үү. Хүүхдээ сульдаа өвчнөөс сэргийлэхийн тулд ээжүүд бид юуг мэдэж байх ёстой юм бол?

-Хүүхдэдээ Д витаминыг нь хангалттай өглөө гэхэд, агаар салхинд сайн гаргаж, хоол ундыг нь хангалттай сайн өгч, 0-1 насны хүүхдүүдэд өдөрт 5 төрлийн хоол хүнс өгөх хэрэгтэй. Гэвч манай эцэг эхчүүд хүүхдийнхээ хооллолтонд огт анхаардаггүй.

Өөрсдийн амтлах мэдрэмжээрээ хооллодог, идэж байгаа хоолноосоо өгдөг, эсвэл өөрсдийнхөө ууж байгаа ундаа зэрэг хэрэглэдэг зүйлсээсээ л өгчихдөг. Энэ бүхэн нь маш хортой үр дагавартай. Тиймээс юун түрүүнд хүүхдийнхээ хооллолтонд анхаар. Хоёрдугаарт, орчин, нөхцөл, гэрийн ариун цэвэрт нь анхаараарай.

Үнэхээр тухайн хүүхдэд сульдаа өвчин байна гэж эмч оношловол усаар маш сайн чийрэгжүүлэх хэрэгтэй. Эсвэл нас, насны онцлогт нь таарсан массажуудыг хийж өгөх нь маш сайн үр дүнтэй. Өөрөөр хэлбэл, хүүхдийн нас насанд нь тохирсон байдлаар биеийг нь чийрэгжүүлэх дасгал хөдөлгөөн хийж өгч байх хэрэгтэй.

-Хүүхдийн хооллолтонд яаж анхаарвал сульдаа өвчнөөс сэргийлж чадах бол?

-Эцэг эхчүүд бидний хийдэг хамгийн том алдаа бол өөрсдийн амтлах мэдрэмжээр амталчихаад хүүхдээ хооллодог. Насанд хүрсэн хүн өдөрт 5 гр давс идэх ёстой гэсэн олон улсын стандарт байна. Гэтэл гэр бүлээрээ давс их хэрэглэдэг айл хүүхдээ бас л давс их хэрэглэдэг хүн болгон өсгөх алхмыг хийдэг гэсэн үг. 0-1 насны хүүхдийн хооллолт улирал, насанд нь тохирсон байх ёстой гэдгийг мартаж болохгүй.

Ялангуяа, хүүхдээ бор хоолонд оруулахдаа аль болохоор өөх тос багатай, булчин махыг маш сайн жижиглэн машиндаж, махтай нь өгөх үү, эсвэл шөлийг нь өгч хүүхдээ шөлөнд нь дасгах байдлаар хооллож эхлэх үү. Энэ бүгдийг маш сайн тооцох хэрэгтэй. Хүүхдийн ходоод гурилан хүнсийг боловсруулж чадах хугацаа бол 8 сартайгаас нь эхэлдэг гэсэн эрдэмтдийн судалгаа байдаг.

Гэтэл зарим эцэг эх 8 сар хүрээгүй байгаа хүүхдээ хэт багаас нь бантанд оруулчихдаг. Энэ маань тухайн хүүхдийг томрох тусам ходоодонд нь хүндрэл үүсгэнэ л гэсэн үг шүү дээ. Сүүлийн жилүүдэд цэцэрлэг сургуулийн насныхан зурагт, комьпютер, видео тоглоом тоглох нь эрс ихсэж гадаа тоглох нь багассан, автобусаар яваад л сургуульдаа очно, алхах явган явах бага, сүү уухын оронд ундаа жүүс уух зэрэг нь хэт ихэссэн зэрэг муу нөлөө их байгааг эцэг эхчүүд маань анхаарах хэрэгтэй.

Сүүлний годон хөхөж байсан хүүхдүүд уургийн дутагдалд ордоггүй

Хар цай нь өөрөө аргаах шинж чанартай учраас хүнийг тайвшруулж, амраах үйлчилгээтэй байдаг. Хүүхдээ хар цайнд оруулахдаа цайныхаа өтгөн хандыг бэлтгэчихээд усанд оруулах усандаа бага хийгээд оруулахад л хангалттай.

-Бас өвөө, эмээ нар хүүхдийг сүүлний эсвэл загасны тосоор тослох их сайн гэдэг юм билээ?

-Энэ бол ардын уламжлалт арга юм. Хүүхдэд багад нь сүүл хөхүүлдэг жишээг л авч үзье л дээ. Сүүлний годон буюу ясанд тулсан хэсэг нь хамгийн ихээр уураг агуулдаг. Тиймээс сүүлний годон хөхөж байсан хүүхдүүд уургийн дутагдалд ордоггүй.

Хүүхдийг сүүлний тосоор тослохдоо өдөр нарны илч цонхоор хангалттай орж ирж, хангалттай нар туссан үед, хүүхдээ хооллосноос хойш 1 цагийн дараа, даавуугаа дэлгэж тавиад нас насных нь онцлогт таарсан массажуудыг хийж өгөх хэрэгтэй. Булчингийн ширхгийнх нь дагуу зөөлөн массаж хийж өгчихөөд хувцсыг нь өмсгөнө.

Хамгийн гол нь орой нь хүүхдээ усанд оруулахдаа хар цайнд оруулбал их сайн. Хар цай нь өөрөө аргаах шинж чанартай учраас хүнийг тайвшруулж, амраах үйлчилгээтэй байдаг. Хүүхдээ хар цайнд оруулахдаа цайныхаа өтгөн хандыг бэлтгэчихээд усанд оруулах усандаа бага хийгээд оруулахад л хангалттай. Түүнээс биш 7-8 литр хар цай буцалгаж бэлтгэнэ гэдэг хэцүү шүү дээ. Нэг ёсондоо өдөр нь хүүхдээ тосоор тосолсон бол орой нь заавал усанд оруулах ёстой.

Ингэснээр арьсанд илүүдэл байсан тос нь угаагдаж, хүүхэд арьсаараа амьсгалах нөхцөл бүрдэнэ гэсэн үг. Арьс бол хүний хамгийн том эрхтэн. Арьс нь амьсгалах орчин бүрдэж л байвал хүүхэд эрүүл өсч бойждог юм шүү. Түүнээс биш хүүхдийг хиртэй гээд усанд оруулаад байгаа хэрэг биш юм шүү дээ. Эхний өдөр нь хар цайнд оруулчихсан бол дараагийн өдөр нь бага зэргийн давстай халуун бүлээн усанд оруулж болно.

-Зарим эцэг эх хүүхдээ усанд оруулах дургүй байдаг шүү дээ. Хүүхдээ усанд оруулахаар л ханиад хүрчихдэг гэх хүн ч бий?

-Хамгийн гол нь хүүхдээ усанд оруулахдаа бүх л таатай орчныг бүрдүүлчихсэн байх ёстой. Хүүхдээ усанд оруулж байхад хажуугаар нь хүн салхи татуулаад өнгөрөөд байвал бас хэцүү. Эсвэл аль нэг юмаа мартчихлаа гээд хүүхдээ усанд нь удаагаад байж болохгүй. 3 сар хүртэлх насны хүүхдийг 5-хан минут усанд оруулах ёстой.

6 сар хүртэлх насны хүүхдийг бол 10 минут усанд оруулж болно. 1 нас хүртэлх хүүхдийг бол 20 минутаас илүү хугацаагаар усанд байлгах хэрэггүй. Усанд оруулчихлаа гэхэд хүүхдээ хамгийн гол нь алчуурандаа боож авч, салхи авахуулахгүй байх, биеийг нь хаттал зөөлөн хөдөлгөөнөөр арчих ёстой. Тэгэхээр болж өгвөл хүүхдээ усанд оруулахдаа эхлээд толгойд нь ус хүргэх байдлаар заавал дасгаж өгөх хэрэгтэй. 37 хэм бол хүүхдийн усанд орох хэвийн температур юм.

Үүнээс бага хэмтэй бол хүүхэд даарна, үүнээс халуун байвал хүүхэд цочирдож, дахиад усанд орох хүсэлгүй болно. 6 сар хүртэлх насны хүүхдүүдийг усанд оруулсныхаа дараа тосолно, эсвэл наранд ээнэ гэсэн ойлголт байж болохгүй, шууд өлгийдөж аваад л хөхөө хөхүүлэх хэрэгтэй. Ингэж усанд оруулахад хүүхэд даарахгүй ханиад хүрэхгүй гэсэн үг.